Trong sản xuất thiết bị điện tử như điện thoại, laptop, TV, loa, tai nghe…, mạch PCB (Printed Circuit Board) đóng vai trò như “xương sống” kết nối toàn bộ linh kiện. Và để đảm bảo các kết nối này hoạt động ổn định, mối hàn thiếc phải đạt chất lượng cao: dẫn điện tốt, chắc chắn, không nứt, không hở và không gây chập mạch. Vì vậy, công nghệ hàn thiếc là một trong những công đoạn quan trọng nhất trong dây chuyền sản xuất linh kiện điện tử. Hiện nay, tùy vào yêu cầu kỹ thuật và quy mô sản xuất, các nhà máy thường sử dụng nhiều phương pháp hàn khác nhau. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ những công nghệ hàn thiếc phổ biến nhất hiện nay và cách lựa chọn phù hợp cho doanh nghiệp.
1. Hàn thiếc là gì? Vai trò trong sản xuất PCB
Hàn thiếc là quá trình dùng hợp kim hàn (chủ yếu gồm thiếc và chì hoặc thiếc + bạc + đồng đối với loại không chì) để kết nối chân linh kiện với pad hoặc lỗ dẫn trên bảng mạch PCB.
Mối hàn tiêu chuẩn cần đảm bảo:
- Dẫn điện tốt, giảm điện trở tiếp xúc.
- Liên kết cơ học chắc chắn, không dễ bong tróc.
- Bề mặt mịn, không tạo cầu nối gây chập.
Chất lượng mối hàn ảnh hưởng trực tiếp đến:
- Độ ổn định tín hiệu điện tử.
- Độ bền của linh kiện trong quá trình sử dụng.
- Tính ổn định của cả thiết bị điện tử.
2. Công nghệ hàn sóng (Wave Soldering)
Nguyên lý hoạt động:
PCB được đưa qua bể thiếc nóng chảy tạo thành “sóng thiếc” liên tục. Khi bảng mạch đi qua, thiếc nóng sẽ bám vào các chân linh kiện và tạo mối hàn.
Ưu điểm:
- Phù hợp sản xuất số lượng lớn.
- Tốc độ hàn nhanh, tính tự động hóa cao.
- Mối hàn đồng đều nếu kiểm soát nhiệt độ tốt.
Hạn chế:
- Chủ yếu dùng cho linh kiện xuyên lỗ (THT).
- Dễ oxy hóa bề mặt thiếc → cần bảo trì bể hàn thường xuyên.
3. Công nghệ hàn hồi lưu (Reflow Soldering)
Đây là công nghệ tiêu chuẩn cho linh kiện dán (SMD/SMT).
Quy trình hoạt động:
- In kem hàn lên pad PCB.
- Gắp và đặt linh kiện dán.
- Đưa bảng mạch qua lò reflow theo profile nhiệt chuẩn.
- Thiếc nóng chảy và tạo mối hàn khi làm nguội.
Ưu điểm:
- Độ chính xác cao.
- Phù hợp sản xuất quy mô lớn.
- Mối hàn đẹp, bền, ít lỗi.
Ứng dụng:
Điện thoại, Smart TV, laptop, IoT, thiết bị viễn thông…
4. Hàn thủ công (Hand Soldering)
Đây là phương pháp truyền thống dùng mỏ hàn.
Ưu điểm:
- Linh hoạt, dễ thao tác trong sửa chữa, thay thế.
- Chi phí đầu tư thiết bị thấp.
Nhược điểm:
- Chất lượng phụ thuộc hoàn toàn vào tay nghề công nhân.
- Không phù hợp sản xuất hàng loạt (năng suất thấp + dễ lỗi).
5. Hàn thiếc bằng robot tự động (Robotic Soldering)
Nguyên lý: Robot được lập trình để bơm thiếc, gắp linh kiện và hàn tại vị trí chính xác trên PCB.
Ưu điểm nổi bật:
- Chất lượng mối hàn ổn định, độ sai lệch cực thấp.
- Giảm phụ thuộc nhân công → giảm lỗi con người.
- Năng suất cao → phù hợp nhà máy quy mô lớn.
- Khả năng tích hợp vào dây chuyền sản xuất tự động.
Xu hướng:
Đây là hướng phát triển tất yếu của các nhà máy điện tử trong chuyển đổi số 4.0.
6. Công nghệ hàn laser (Laser Soldering)
Phù hợp linh kiện siêu nhỏ, mật độ cực cao.
Ưu điểm:
- Gia nhiệt chính xác tại điểm hàn → hạn chế ảnh hưởng linh kiện xung quanh.
- Mối hàn đẹp, bền, chất lượng rất cao.
Hạn chế:
- Chi phí đầu tư cao.
- Chủ yếu dùng trong sản phẩm công nghệ tinh xảo (thiết bị y tế, camera, cảm biến…).
7. So sánh các công nghệ hàn thiếc
| Công nghệ | Tốc độ | Độ chính xác | Quy mô sản xuất | Chi phí đầu tư | Ứng dụng phù hợp |
| Hàn sóng | Rất cao | Trung bình | Rất lớn | Trung bình | PCB THT |
| Hàn reflow | Cao | Cao | Lớn | Trung bình | PCB SMT |
| Hàn thủ công | Thấp | Phụ thuộc tay nghề | Nhỏ | Thấp | Sửa chữa, mẫu thử |
| Robot hàn | Cao | Rất cao | Trung & Lớn | Cao | Sản xuất tự động |
| Hàn laser | Trung bình | Rất cao | Đặc thù | Rất cao | Linh kiện siêu nhỏ |
8. Lời khuyên lựa chọn công nghệ cho doanh nghiệp
- Sản xuất hàng loạt linh kiện SMT/THT: Nên kết hợp Reflow + Wave + Robot hàn tự động.
- Sản xuất linh kiện tinh vi: Cân nhắc Laser soldering.
- Sửa chữa hoặc lô thử nghiệm: Hàn thủ công vẫn phù hợp.
9. Giải pháp robot hàn thiếc tự động từ Primus Technology
Primus Technology cung cấp hệ thống robot hàn thiếc tự động, phù hợp với nhiều dây chuyền điện tử khác nhau:
Ưu điểm khi triển khai:
- Đảm bảo mối hàn ổn định & đạt chuẩn IPC.
- Tích hợp dễ dàng vào dây chuyền hiện hữu.
- Hỗ trợ tùy chỉnh theo từng sản phẩm và mô hình nhà máy.
👉 Liên hệ Primus Technology để nhận tư vấn giải pháp phù hợp và demo trực tiếp trên sản phẩm của bạn.
